آثار تربیتی تکریم و احترام به کودکان:
قلب ها به سوی شخص احترام کننده جذب می شود:هر انسانی خودش را دوست دارد و در جهت حفظ حرمت و احترام خود تلاش می کند و دوست ندارد به او بی حرمتی شود و اگر جایی احساس کند که حرمت و احترامش نگه داشته نمی شود یا به مقابله بر می خیزد و یا این که خود را از آن مکان و موقعیت دور می نماید، پدر و مادر گرامی اگر دوست دارید که فرزندانتان همیشه به شما نزدیک باشند و با احترام و بزرگی با شما برخورد نمایند و همیشه حرفهایتان را گوش بدهند سعی کنید با آن ها به احترام و بزرگ منشانه رفتار نمایید چون کودکان به کسانی که به آن ها احترام می گذارند نزدیک می شوند و آنها را بیشتر از دیگران دوست دارند همان گونه که از وجود نازنین امام صادق علیه السلام روایت شده است که حضرت فرمودند:قلب های انسان ها بر دوستی با کسی که به آن ها نیکی کند و دشمنی با کسی که به آن ها بدی کند سرشته شده است.«1»
کودکان و نوجوانان بر اساس غریزه حب ذات، بسیار علاقه مندند که مورد تشویق و تحسین دیگران قرار بگیردند. بر همین اساس اگر کودکان از بزرگترها یا مربیان بی احترامی ببینند و یا کارهای کوچک و ارزشمندشان مورد تحسین آن ها قرار نگیرد و  یا به جای تحسین مورد تحقیر و تمسخر قرار بگیرند در این صورت رهنمودها مریبان و بزرگتره در مورد آنان کاربردی آموزشی نخواهد داشت و کودکان با ناباوری نسبت به آنان، به حرف هایشان گوش فرا نمی دهند.و لذا پیامبر اکرم که بزرکترین معلم ترییی است در این باره می­ فرمایند:
به فرزندان خود احترام بگذارید و آنها را نیکو تربیت کنید تا بخشیده شوید«2»
احترام و ارزش قائل شدن به کودکان در سیر? رسول ­خدا صل الله علیه و آله به اندازه­ای ارزشمند بود که ایشان هنگامی که به نماز می ­ایستادند اگر صدای گری? کودکی به گوششان می رسید نماز را با شتاب می­ خواندند و زود تمام می کردند«3»  نقل شده است وقتی که امام­ حسن علیه السلام در هنگام سجده بر پشت ایشان رسوار شد  رسول­ خد صبر کردند تا خودش پایین بیاید و سجده را طولانی کردند در حالی که مردم در پشت سر پیامبر به نماز ایستاده بودند.«4» و به این صورت به امام حسن که کودکی بود احترام گذاشتند
پیامبر اکرم مسلمانان را به ارج نهادن به شخصیت کودکان و احترام گذاشتن به آنان از طریق دخالت دادن آنان در امور اجتماعی و خانوادگی دعوت می­ کردند و فرمودند:
فرزند هفت سال اول آقاست، هفت سال دوم مطیع و فرمانبردار و در هفت سال سوم مشاور خانواده است.«5»
پیامبر اکرم هیچ گونه توهین و بدگوئی نسبت به فرزندان را نمی ­پسندیدند و در مقابل مردی که فرزند خود را نکوهش کرده و عیب­جویی نموده بود، فرمودند:
همانا فرزند تو تیری از تیرهای توست. پیامبر به آن شخص فرمودند که فرزند او پشتیبان و یاور اوست و دارای شخصیت است و نباید او را تحقیر کرد بلکه باید فرزند را مورد لطف و محبت قرار داد و احترام کرد.«6»
 احتران به کودکان باعث عزت نفس و خود پنداری آنها می شود: رفتار انسان ها برا اساس شناختی است که از خود دارند و این شناخت از خود نیز به وسیله رفتارهای دیگران به وجود می آید و البته هستند افرادی که خود را فرا تر از نگاه دیگران می بینند ولی کودکان همه چیز را از دریچه چشم دیگران می بینند و تقلید می کنند و  رفتار دگران اساس شناخت و رفتار آنها را شکل می دهد.
حال اگر والدین و مربیان کودک در دوران شگل گیری شخصیت او با بی احترامی، تحقیر، سرکوفت، سرزنش، با وی برخورد کنند شخصیت کودک به صورت شخصیتی ذلیل، حقیر،و ابسته و منفی شگل خواهد گرفت، و اگر با احترام و بزرگداشت با او برخورد کنند، شخصیت او به صورت شخصیتی عزیز، مستقل، و مثبت رقم خواهد خورد و در خود به دیده احترام خواهد نگریست و در نتیجه رفتار او رفتاری سالم، مثبت و بهنجار خواهد بود همان گونه که امیر المومنین در این زمینه می فرماید:
کسی که از احترام نفس برخوردار باشد شخصیت خود را با گناه، بی ارزش نمی کند.«7»
باز حضرت در یک کلام بسیار نورانی می فرماید:
هر که خود را بزرگوار ببیند شهوت هایش در دیده وی خوار می شود«8»
و امام العارفین سید الساجدین زین العابدین نیز در یک کلام بسیار پربار می فرماید:
کسی که از احترام نفس برخوردار باشد، دنیا نزد او بی ارزش می شود«9»
برخی از روانشناسان نیز انگیزه اصلی فعالیت های انسانی را احساس حقارت و احساس عزت نفس در او می دانند به طوری که طبق تحقیقی که بروکنر و هولتن در سال 1978 در مورد افرادی که داری عزت نفس پایینی بوده اند انجام داده اند این نتیجه به دست آمد که افرادی که دارای عزت نفس بلایی اند، نه تنها کمتر از افرادی که عزت نفس کمی دارند دچار افسردگی می شوند بلکه کمتر از آن ها گرفتار ناراحتی های عصبی و بی خوابی شده و کمتر از آنان به طرف اعتیاد و بزهگاری  کشیده می شوند«10»
باعث ارزشمندی فرزند می شود: تکریم و احترام به دیگران یک ارزش به شمار می رود و برای این که ما بتوانیم این ارزش را در فرزندان خودمان ایجاد کنیم باید به صورت عملی آن را به فرزندان آموزش بدهیم و ایجاد چنین ارزشی تنها با موعظه و پند و اندرز میسر نیست و هرگز نمی توان با بی احترامی به کودک و تحقیر شخصیت او، او ر ا طوری تربیت کرد که به دیگران احترام بگذارد و حقوق آنان را رعایت نماید و اگر خدایی نکرده ما با کودکان با بی احترامی برخورد بکنیم و باعث تحقیر شخصیت آن ها بشویم دیگر از چنین فرزندی نباید اتنتظار نیکی داشت همان گونه که حضرت علی علیه السلام در این زمینه می فرماید:
کسی که نفسش بر وی خوار شد، امید نیکی از او نداشته باش«11»
امام هادی علیه السلام در همین راستا  می فرماید :
کسی که نفسش خوار شد از شر او در امان نباش «12»
و حقیر شمردن کودک و سرزنش او به مرود زمان منجر به ذلت و خواری خواهد شد و  این ها زمینه تکبر در بزرگ سالی را ایجاد می کند همان گونه که امام صادق علیه السلام می فرماید:
هیچ مردی تکبر نمی کند و زور نمی گوید مگر به سبب ذلتی که در خود می بیند .«13»
معلوم است کسی که خود را کوچک می بیند در صدد این است که این کوچکی را جبران نماید و چون خود را قادر به جبران آن نمی بنید بناچار دست به مقابله با ان می زند یعنی خود را بزرگ می بیند و تکبر می کند همان گونه که امام صادق علیه السلام می فرماید :
هیچ فردی تکبر نمی کند مگر به سبب حقارتی که در خود می بیند«14»
این همه فاید برای تکریم و احترام به فرزندی که خداوند برای ما داده است وجود دارد و از همه این ها گذشته این فرزند بنده از بندگان خدا و انسانی از انسان های روی زمین می باشد و ما باید با آن ها با احترام و تکریم برخود کنیم همان گونه که خود خداوند نیز با بندگانش با احترام برخورد می کند و می فرماید:
ما آدمی زادگان را گرامى داشتیم و آن ها را در خشکى و دریا، بر مرکب هاى راهوارحمل کردیم و از انواع روزی هاى پاکیزه به آنان روزى دادیم و آن ها را بر بسیارى از موجوداتى که خلق کرده ‏ایم، برترى بخشیدیم«15»

منابع:
1:ِ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام: طُبِعَتِ الْقُلُوبُ عَلَى حُبِّ مَنْ أَحْسَنَ إِلَیْهَا وَ بُغْضِ مَنْ أَسَاءَ إِلَیْهَا « وسائل الشیعه ج 11 ص 445 ش 4»
2:أَکْرِمُوا أَوْلَادَکُمْ وَ أَحْسِنُوا آدَابَهُمْ یغْفَرْ لَکُم «وسائل الشیعه ج 21 ص 476»
3:رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه و آله: بِالنَّاسِ الظُّهْرَ فَخَفَّفَ فِی الرَّکْعَتَینِ الْأَخِیرَتَینِ فَلَمَّا انْصَرَفَ قَالَ لَهُ النَّاسُ هَلْ حَدَثَ فِی الصَّلَاةِ حَدَثٌ قَالَ وَ مَا ذَاکَ قَالُوا خَفَّفْتَ فِی الرَّکْعَتَینِ الْأَخِیرَتَینِ فَقَالَ لَهُمْ أَمَا سَمِعْتُمْ صُرَاخَ الصَّبِی «کافی ج 6 ص 48»
4:عَنْ أَنَسٍ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ شَیبَةَ عَنْ أَبِیهِ أَنَّهُ دُعِی النَّبِی ص إِلَى صَلَاةٍ وَ الْحَسَنُ مُتَعَلِّقٌ بِهِ فَوَضَعَهُ النَّبِی ص مُقَابِلَ جَنْبِهِ وَ صَلَّى فَلَمَّا سَجَدَ أَطَالَ السُّجُودَ فَرَفَعْتُ رَأْسِی مِنْ بَینِ الْقَوْمِ فَإِذَا الْحَسَنُ عَلَى کَتِفِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَلَمَّا سَلَّمَ ع قَالَ لَهُ الْقَوْمُ یا رَسُولَ اللَّهِ لَقَدْ سَجَدْتَ فِی صِلَاتِکَ هَذِهِ سَجْدَةً مَا کُنْتَ تَسْجُدُهَا کَأَنَّمَا یوحَى إِلَیکَ فَقَالَ ص لَمْ یوحَ إِلَی وَ لَکِنَّ ابْنِی کَانَ عَلَى کَتِفِی فَکَرِهْتُ أَنْ أُعَجِّلَهُ حَتَّى نَزَل « المناقب ج 4 ص 24»
5:الْوَلَدُ سَیدٌ سَبْعَ سِنِینَ وَ عَبْدٌ سَبْعَ سِنِینَ وَ وَزِیرٌ سَبْعَ سِنِینَ؛ «وسائل ‏الشیعة، ج 21، ص 476 »
6:ما ابنک سهم من کنانتک؛« کنزالعمال، ج 16، ص 584.»
7:قال علىّ علیه السّلام: من کرمت علیه نفسه لم یهنها بالمعصیة.« روایات تربیتی ج1 ص 163»
8:قال علىّ علیه السّلام: من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهواته.« روایات تربیتی ج1 ص 163»
9:عن علىّ بن الحسین علیهما السّلام: من کرمت علیه نفسه هانت علیه الدّنیا.« روایات تربیتی ج1 ص 163»
10: منطقی، مرتضی، روان شناسی تربیتی، ص 15
11:قال علی علیه السلام:  مَنْ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَرْجُ خَیْرَ « غرر الحکم ص 263»
12:عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الثَّالِثِ ع قَالَ مَنْ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّ « بحار الانوار ج 72 ص 300 »
13:عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: قَالَ مَا مِنْ رَجُلٍ تَکَبَّرَ أَوْ تَجَبَّرَ إِلَّا لِذِلَّةٍ وَجَدَهَا فِی نَفْسِ «بحار الانوار ج 70 ص 225»
14: َ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : مَا مِنْ أَحَدٍ یَتِیهُ إِلَّا مِنْ ذِلَّةٍ یَجِدُهَا فِی نَفْسِ «بحار الانوار ج 70 ص 225»
15: وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلا«اسراء آیه 70»